Lean Management i Management, czyli szczupłe zarządzanie w przedsiębiorstwie produkcyjnym
Nie ulega wątpliwościom, że proces zarządzania przedsiębiorstwem o profilu produkcyjnym jest skomplikowany niezależnie od tego, czy mowa o globalnym koncernie zajmującym się produkcją części do samochodów, czy też problem dotyczy działającej na rynku lokalnym firmy produkującej opakowania do produktów – oczywiście, w pierwszym z wymienionych przypadków zarządzanie będzie bardziej zaawansowanym procesem, lecz sprawne zarządzanie wymaga stawienia czoła licznym wyzwaniom.
Przed trudnościami związanymi z koniecznością odpowiedniego zarządzania produkcją stoją także największe globalne marki. Aby rozwiązać problem i wzmocnić w ten sposób swoją pozycję konkurencyjną na dynamicznym rynku, część z nich wdrożyła w życie innowacyjne rozwiązania w zakresie zarządzania. Jednym z najbardziej znanych przykładów pod tym względem okazała się wdrożona przez Toyotę koncepcja Lean Management (z ang. szczupłe zarządzanie). Pojęcie to zostało po raz pierwszy użyte w 1991 roku, aczkolwiek działania wpisujące się w tę koncepcję zostały wprowadzone kilka dekad wcześniej i były określane początkowo jako Toyota Production System (TPS). Model ten miał za zadanie m.in.:
- zapobiegać marnotrawieniu zasobów przedsiębiorstwa (marnotrawstwo może wynikać np. ze zbędnych przestojów w produkcji wynikających z konieczności oczekiwania na dostawę materiałów),
- ograniczyć biurokrację,
- dostosować wielkość zapasów w magazynie tak, by nie doprowadzić do sytuacji, w której nadmiar zgromadzonych zapasów przyczynia się do zwiększonych kosztów operacyjnych firmy (wynikających np. z konieczności wynajmowania dużej hali). W tym celu, przedsiębiorstwa działające zgodnie z koncepcją Lean Management powinny organizować proces dostawy materiałów zgodnie z zasadą just in time.
Wszelkie procesy zachodzące w przedsiębiorstwach stosujących się do zasad wchodzących w skład Lean Management powinny być zorientowane na klienta i zapewniać stały rozwój w zakresie organizacji przepływu informacji oraz materiałów. Z uwagi na kompleksowy charakter Lean Management, w koncepcję tą wpisują się zarówno działania na pozór błahe, jak np. przygotowanie różnokolorowych pojemników na dokumenty księgowe, jak i zakrojone na szeroką skalę (zmiana systemu organizacji zamówień do przedsiębiorstwa).
Lean Manufacturing
Choć pojęcia „Lean Manufacturing” oraz „Lean Management” są czasem stosowane zamiennie, to jednak pojęcia te mają nieco inne znacznie. Generalnie, obydwa odnoszą się do koncepcji szczupłego zarządzania, aczkolwiek Lean Manufacturing jest pojęciem nieco węższym i odnosi się głównie do procesu produkcji, podczas gdy Lean Management obejmuje całe przedsiębiorstwa (także działy administracyjne, finansowe itd.)
Podobnie jak Lean Management, także koncepcja Lean Manufacturing zakłada również konieczność takich działań, jak:
- zdecentralizowanie procesów produkcyjnych tak, aby zależność zbyt wielu pracowników od decyzji podejmowanych przez jedną osobę nie powodowała opóźnień,
- regularne rozwijanie potencjału pracowników poprzez np. szkolenia,
- rozmieszczenie niezbędnych narzędzi w pobliżu produkcyjnych stanowisk pracy (w celu ograniczenia zbędnego ruchu w firmie, który nie tylko oznacza mniej czasu na wykonywanie zadań, ale także stwarza ryzyko wypadków przy pracy).
Podsumowanie
Obecnie istnieje wiele koncepcji dotyczących zarządzania w firmach produkcyjnych. Wiele z nich zawiera rozwiązania pozwalające na rozwój przedsiębiorstw, aczkolwiek na szczególną uwagę zasługują Lean Management oraz Lean Manufacturing – choć koncepcje te powstały kilkadziesiąt lat temu, to spisują się z powodzeniem także w dwudziestym pierwszym wieku.